Czarna książka kolorów - M. Cottin, R. Faria

Autorzy: Menena Cottin, Rosana Faría
Tłumaczenie: Marta Jordan
Tytuł: Czarna książka kolorów
Wydawnictwo: Widnokrąg
Rok wydania: 2012
Przedział wiekowy: Od 5 do 99

Czerwony jest kwaśny jak truskawka i słodki jak arbuz.

Kolor czerwony boli, kiedy wygląda spod zadrapanej skóry na jego kolanie*

Każdy z nas w swoim dzieciństwie lub nawet podczas zabawy z własnym dzieckiem uczestniczył w grze w wyobrażanie sobie kolorów. Ja do dziś pamiętam, jak na jednej z lekcji pani nauczycielka kazała nam wyobrazić sobie, że oto mamy przed sobą osobę, która nie widzi i mamy jej zobrazować dany kolor, porównując go do smaków, uczuć, zjawisk. Wtedy takie ćwiczenie nie wydawało się trudne, ale tylko dlatego, że wszyscy myśleliśmy jednak wzrokiem i często popełnialiśmy gafy typu: żółty jest jak słońce itp. Dopiero instruowani przez nauczycielkę dopowiadaliśmy słowa ciepły jak słońce, kwaśny jak cytryna. Pamiętam, że ćwiczenie odniosło pożądany efekt, bo w pewien sposób uwrażliwiło nas-dzieci, pozwoliło chociaż trochę poczuć się jak osoba niewidoma.

Z takich samych powodów pojawiła się na rynku Czarna książka kolorów. Paradoksalnie została stworzona za pomocą dwóch barw: czerni i srebra, choć właściwie Tomkowi, wystarczyłaby sama czerń. Jakie znaczenie ma bowiem dla niewidzącego chłopca kolorowa ilustracja, czy kolor czcionki? Żadne. Kolory Tomka są jednak bardzo głębokie i wyraziste. Odczuwane smakiem, zapachem i konsystencją. 

Tomek lubi wszystkie kolory, bo je słyszy, czuje ich zapach, dotyk i smak**

Autorki zrobiły wszystko, aby czytelnik mógł poczuć choć namiastkę tego, co „widzi” Tomek i inni niewidomi ludzie.

Książka wydrukowana została na grubym, szorstkim, czarnym papierze (identyczny znajdował się w starych albumach fotograficznych). Po jednej stronie znajduje się jedna linijka srebrnego tekstu, natomiast powyżej ten sam tekst pisany brajlem. Po drugiej stronie umieszczono piękne, lekko wypukłe, błyszczące i również czarne rysunki, które aż proszą się o to, żeby przejeżdżać po nich opuszkiem palca, zamykając przy tym oczy. Oczywiście nie byłam w stanie „wyczuć” co znajduje się na poszczególnych ilustracjach, ale chodziło przecież o samo otwarcie oczu na sposób postrzegania świata przez osobę niewidomą.  Próbowałam także nauczyć się kilku liter alfabetu Braille’a, który znajduje się na ostatniej stronie i potem wyczuć je w tekście, ale jest to naprawdę trudne.

Niezwykłych doznań dostarczyło mi jednak poznawanie kolorów razem z Tomkiem. Zamykałam oczy i wyobrażałam sobie jak pachnie skoszona trawa i smakują lody miętowe. To właśnie zielony

A brązowy, jeden z moich ulubionych? Wyobraźcie sobie, że ten kolor szeleści pod stopami, kiedy przychodzi jesień. Do tego pachnie pięknie czekoladą, a czasem czymś bardzo brzydkim… Królową kolorów jest dla chłopca czerń, ponieważ przypomina mi mamę:

A królem kolorów jest czarny. Jest delikatny jak jedwab –

tak jak wtedy, gdy mama przytula Tomka i okrywa go swoimi długimi włosami***

Jak pięknie można „nazwać” wszystkie barwy tęczy prawda? Szkoda, że my ludzie widzący utraciliśmy tę wrażliwość.

Najbardziej wzruszyło mnie jedno zdanie, które przytoczę:

Wspaniale, że powstają takie książki. To bardzo dobry pretekst, aby usiąść z dzieckiem na kolanach i porozmawiać o niepełnosprawności, o tym jak trudno jest nie widzieć.  Mój Tymek jest jeszcze za mały, aby zrozumieć ten problem, ale wykorzystałam książeczkę, aby ćwiczyć jego wyobraźnię. Siadamy sobie na dywanie, zamykamy oczy i wyobrażamy kolory. Biały na przykład jest jak miś Edzo i dlatego jest taki mięciutki…  

*Menena Cottin, Rosana Faría, Czarna książka kolorów, Warszawa 2012,

**ibidem,

***ibidem.

Za możliwość przeczytania i zrecenzowania książki, serdecznie dziękuję Wydawnictwu 

Widnokrąg

Książka bierze udział w wyzwaniu  Odnajdź w sobie dziecko