Sekret drzewa oliwnego - Courtney Miller Santo

Autor: Courtney Miller Santo
Tłumaczenie: Magda Miłosz
Tytuł: Sekret drzewa oliwnego
Wydawnictwo: Wielka Litera
Rok wydania: 2013
Liczba stron: 368
Oprawa: miękka

W gaju oliwnym potrzeba mądrości w stopach i szaleństwa w głowie*

Przysłowie włoskie (sycylijskie)

Sekret drzewa oliwnego niewątpliwie przyciągnął mnie już swoją okładką. Moją uwagę przykuło także pierwsze zdania z zapowiedzi, które przekonało mnie o konieczności zapoznania się z tą powieścią:

W starej posiadłości Hill House w dolinie Sacramento mieszka pięć pokoleń kobiet rodziny Kellerów.

I to wystarczyło. Nie jest żadną tajemnicą, że gustuję w książkach, gdzie występuję mocne osobowości kobiece. Przewracając kolejne strony takich powieści, czuję się jak ryba w wodzie. Oczekiwałam wiele po tej lekturze i nie zawiodłam się.

To nie jest jedna z tych książek, w których wychwala się śródziemnomorski klimat, zagryzając wszystko suszonym pomidorkiem i zieloną oliwką (choć absolutnie nie mam nic do tego typu książek). Gaje oliwne, oliwa i oliwki owszem przewijają się na porządku dziennym i dodają niewielką nutę sielskości, do nieco chłodnego charakteru powieści, ale absolutnie nie tworzą wątku przewodniego. Główną rolę odgrywają tutaj niewiasty. Anna – najstarsza kobieta świata. Ma sto dwanaście lat i aspiracje do tego, aby jeszcze trochę pożyć. Jej córka Elizabeth, osiemdziesięciodziewięciolatka, nieco bardziej zmęczona życiem i licznymi sekretami. Sześćdziesięciopięcioletnia Calliope, córka Elizabeth (zwanej Bets), prowadzi sklep ze wszystkim, co ma związek z oliwkami. Czterdziestodwuletnia Deborah tylko chwilowo zaszczyca swoją obecnością Hill House, gdyż odsiaduje wyrok za zabójstwo męża. Jej córka Erin (dwadzieścia cztery lata), to zarazem praprawnuczka Anny, przyjeżdża do domu po długiej nieobecności, aby właśnie tu urodzić swoje pierwsze dziecko.

Nie można liczyć na spokój i stabilizację, kiedy w jednym domu mieszka ze sobą pięć kobiet. Zawsze będą tajemnice, niesnaski i uszczypliwości. W Hill House, zdaje się początkowo, że wszystko jest w porządku, dopiero przyjazd doktora Hashmiego burzy pozorny porządek. Mężczyzna jest genetykiem, który przyjeżdża na zaproszenie Callie, w celu poznania źródła długowieczności. Do swoich badań potrzebuje krwi całej rodziny, łącznie z dziećmi. Jego odkrycia są jak kij wbity w mrowisko. Każda z kobiet ukrywała głęboko jakieś tajemnice, które mogą wyjść na jaw. Czy tak się stanie?

Czytelnik oczywiście ma szansę poznać wszystkie sekrety kobiet z Kidronu. Autorka umiejętnie rozsypała je po całej powieści tak, aby nikt za szybko nie poznał prawdy. Książka celowo podzielona jest na rozdziały, poświęcone kolejno każdej z  kobiet. Dzięki temu pogrupowaniu jest mniejsza szansa na to, że pogubimy się w zagmatwanych losach rodziny. Anna ukrywa swoje prawdziwe pochodzenie. Beth skrywa tajemnicę dotyczącą swojego męża i synów, Callie uzależniona jest od leków przeciwbólowych, co jednak nie przeszkadza jej nawiązać bliższych stosunków z doktorem Hashmim. Deb odsiadująca wyrok, zabrała ze sobą do celi prawdę o okolicznościach morderstwa. Niewątpliwie jest winna, ale może została sprowokowana do takich a nie innych kroków? Najmłodsza z rodu Erin, nie chce powiadomić ojca swojego dziecka, o tym, że został tatą. Nie chce wprowadzać go do rodziny żeby nie zaburzyć pozornej harmonii kobiecego gniazda? Czy mężczyźni w tej rodzinie odgrywali naprawdę tak niewielką rolę? Zapewne coś w tym jest, gdyż w Hill House, nie zamieszkuje żaden męski członek rodziny. Wszyscy wyjechali, umarli, zginęli lub zachorowali. Czyżby długowieczność dotyczyła tylko płci żeńskiej? Liczne pytanie znikają w miarę ilości przeczytanych stron, choć niektóre pozostaną niewyjaśnione do końca.

Sekret drzewa oliwnego urzekł mnie historią przesadzania drzewek oliwnych, tajemniczością i chłodem, który wiał z każdego kąta. To nie sielska saga rodzinna, która może odprężyć i ukoić zmysły. Tutaj aż wrze od tajemnic skrywanych od lat, niewyjaśnionych konfliktów, niewypowiedzianych słów. Każda z córek ma żal do swojej matki o brak uczuć, zainteresowania, oschłość. Jednocześnie wszystkie kobiety ciągle tkwią w jednym domu, w swoim towarzystwie. Miewały dłuższe lub krótsze okresy, kiedy prowadziły życie z dala od rodzinnego domu, jednak wszystkie powracają przyciągane niewidzialnym magnesem. Czy wpuszczony do domu genetyk będzie w stanie zatrząść prastarym rodem? Czy obudzą się wreszcie ich zwapniałe serca?

C. Miller Santo stworzyła piękną, tajemniczą historię, owianą zapachem dojrzałych oliwek, który od pokoleń unosił się nad Hill House. Niezwykle wartka akcja nie jest spowalniana nawet przez liczne dygresje nawiązujące do przeszłości bohaterek. Książka w żaden sposób nie pretenduje do zwyczajnej sagi rodzinnej, choć bez wątpienia należy do tego gatunku. Te odstępstwa mogą zostać skrytykowane przez fanów tradycyjnych powieści rodzinnych. Dla mnie obcowanie z książką było jak powiew świeżości. Ciekawy, mało oklepany temat długowieczności, do którego autorka wplotła ciekawą historię rodzinną, bez wątpienia wzbudza wiele emocji. Dużym atutem powieści jest ukazanie sylwetek kobiet mieszkających pod jednym dachem, ale różniących się od siebie pod każdym względem. Największą sympatię poczułam do Anny, najstarszej z rodu. Urzekły mnie jej magiczne przechadzki po gaju oliwnym, dbanie o każdy owoc, którego istnienie zawdzięczała determinacji swojego ojca.

Trzeba pozbierać owoce. Oliwki tak dojrzałe, że ich skóra pęknie pod najlżejszym dotykiem. Każdy podmuch wiatru zrzuca na ziemię dziesiątki owoców. Gniją tam i karmią szkodniki**.

Anna w wieku stu kilku lat jest wciąż na tyle sprawna, żeby codziennie o wschodzie słońca wędrować między drzewami oliwnymi, zbierać ostatnie owoce i sama wytłaczać z nich znakomitą oliwę. Wciąż trzeźwo myśli, choć czasem może wolałaby nie pamiętać pewnych faktów z dzieciństwa. Kobieta ciągle milczy i w spokoju buja się w swoim fotelu na ganku, w ciszy rozmyślając nad dziwnymi losami swojej rodziny. Zostało jej jeszcze wiele czasu. Kto wie, może nawet kilkadziesiąt lat?

Gorąco polecam!

*C. Miller Santo, Sekret drzewa oliwnego, Warszawa 2013, s. 7,

**Ibidem, s. 15.

Za możliwość przeczytania i zrecenzowania książki, serdecznie dziękuję Wydawnictwu Wielka Litera