Tajemnica pani Ming - Eric-Emmanuel Schmitt

Autor: Eric-Emmanuel Schmitt
Tytuł: Tajemnica pani Ming
Tłumaczenie: Łukasz Müller
Wydawnictwo: Znak
Data premiery: 20.02.2014
Oprawa: twarda
Liczba stron: 80
 
 

Po ostatnim zachwycie tomem opowiadań Schmitta Małżeństwo we troje z ciekawością czekałam na nową książkę o wdzięcznym tytule Tajemnica pani Ming. Kiedy wreszcie wpadła w moje ręce, zachwyciłam się najpierw niewielką formą ubraną w piękną okładkę. Wiedziałam, że będzie to utwór o niewielkich rozmiarach, więc w tej kwestii nie byłam zaskoczona. 

No cóż, połknęłam tę mini powieść w jeden wieczór przy zielonej herbacie i muszę przyznać, że był to naprawdę udany czas. Książka zaskoczyła mnie tematyką, choć samo rozwinięcie krótkiej fabuły to już stary Schmitt.  Zajrzeć słowami w głąb człowieka potrafi niewielu. Schmitt niewątpliwie się do nich zalicza. 

Tytułowa pani Ming jest chińską babcią klozetową w Grand Hotelu. Główny bohater spotyka ją na swojej drodze, kiedy przylatuje w interesach do prowincji Guangdong. Przejezdny Europejczyk został wysłany przez swoją firmę, aby negocjować nowe kontrakty z tutejszymi biznesmenami.  Zna świetnie kilka języków, w tym oczywiście chiński i kilka jego dialektów.  Człowiek ten ma w zwyczaju wychodzić ze spotkań biznesowych, aby podnieść napięcie wśród potencjalnych klientów. I tym razem zostawia swoich towarzyszy i schodzi do toalety. Tam właśnie poznaje panią Ming. Dystyngowaną, starszą panią, która pełni rolę babci klozetowej. 

Znajdowaliśmy się w prowincji Guangdong, a pani Ming siedziała niczym na tronie na swoim trójnożnym stołku w suterenie Grand Hotelu, wśród białych ceramicznych płytek i oślepiających neonów, w tej pachnącej jaśminem toalecie, w której pełniła funkcję babci klozetowej.*

Pani Ming wzbudza ciekawość swoim wyglądem, gdyż siedząc na wspomnianym stołku, bardziej przypomina królową niż panią obsługującą hotelową toaletę. To ona pierwsza zagadnęła naszego Europejczyka słowami: Rodzimy się braćmi, lecz pod wpływem wychowania stajemy się różni. Od słowa do słowa ich wspólne rozmowy stają się coraz częstsze. Pewnego dnia pani Ming opowiada o swoich dzieciach, których rzekomo ma aż dziesięcioro. Mężczyzna z miejsca uznaje to za wierutne kłamstwo, gdyż prawo chińskie zabrania posiadania więcej niż jednego dziecka. Pani Ming jednak rozpływa się w swoich opowieściach, z których bije rzeczywista miłość do potomstwa. Mężczyzna jest zniesmaczony, a jednocześnie zaintrygowany. Sam także brnie w kłamstwo. Po tym jak wypada mu z kieszenie zdjęcie siostrzeńca i siostrzenicy, opowiada staruszce, że jest ich ojcem. Kobieta szybko odkrywa prawdę i stosunki między dwojgiem nieznajomych stają się chłodniejsze.  Podczas następnego pobytu w Chinach mężczyzna swoje pierwsze kroki kieruje właśnie do toalety. Pani Ming wita go bardzo serdecznie i znowu spędzają czas na pogawędkach. W między czasie Francuz próbuje dowiedzieć się prawdy o dzieciach swojej oryginalnej znajomej.  Tajemnica w końcu zostaje odkryta, a prawda staje się dużym zaskoczeniem dla wszystkich. Jedni przyjmują ją taką jaka jest, inni wolą kłamstwo.

Prawda to tylko kłamstwo, które podoba nam się najbardziej** powie jedna z bohaterek. Pani Ming doda zaś tajemniczo, że od prawdy zawsze wolała niepewność.*** To właśnie te słowa zabierze ze sobą do Europy mężczyzna i uczyni z nich dobry pożytek dla siebie i swojej rodziny. 

Zawsze zaskakuje mnie, że Schmitt pisząc tak krótkie teksty, potrafi zamknąć w nich bogactwo treści. Niby jest oszczędnie, dosyć prosto, a jednak jak zwykle po lekturze jego książek, pozostaje ten specyficzny natłok myśli i wrażeń, które trzeba sobie na spokojnie poukładać. W Tajemnicy pani Ming pewne sprawy są niedopowiedziane, jak gdyby celowo zostawione samym sobie. To oczywiście częsty zabieg u Schmitta, który jednak ja bardzo sobie cenię. Lubię, kiedy autor zostawia trochę miejsca czytelnikowi.  Choć książkę skończyłam czytać już jakiś czas temu, ciągle myślę o Pani Ming, zastanawiam się nad jej stosunkiem do prawdy oraz nad samą polityką Chin, która krzywdzi społeczeństwo. Intryguje mnie również rola przypadku w życiu człowieka. Bohater przecież zupełnie przez przypadek poznaje babcię klozetową, która ma ogromny wpływ na jego dalsze życie. To dzięki niej przecież podejmuje decyzje, które stanowić będą o losie kilku osób. Czy pani Ming również wyciągnęła jakieś korzyści z przyjaźni z Francuzem? 

Czuję niedosyt, ale tylko spowodowany króciutkim utworem. Zdecydowanie lepiej, kiedy czytelnik ma do dyspozycji tom opowiadań lub utwór nieco dłuższy, dzięki któremu można dłużej przebywać w tak doborowym towarzystwie.

*Eric-Emmanuel Schmitt, Tajemnica pani Ming, Znak 2014, s. 7,

**tamże, s. 70,

***tamże, s. 75.

Za książkę serdecznie dziękuję Wydawnictwu Znak