LÁSKA NEBESKÁ

Láska Nebeská, to zbiór siedemnastu felietonów Mariusza Szczygła, które zanim zostały zebrane i wydane w formie książki, ukazywały się co tydzień na łamach Gazety Wyborczej, jako wprowadzenie do książek czeskich autorów, które można było nabyć wraz z Gazetą. Niestety nie było mi dane zdobyć całej kolekcji, czego po lekturze Laski Nebeskiej bardzo żałuję.  W ogóle jakoś przegapiłam fakt istnienia tej kolekcji (bardzo możliwe, że wychodziła na świat wtedy, kiedy ja pisałam pracę magisterską i miałam klapki na oczach jeśli chodzi o jakikolwiek inny temat niż czarownice).

Dlaczego żałuję? Bo to zdecydowanie jedna z najlepszych książek jakie przeczytałam. Odkąd pamiętam zawsze coś ciągnęło mnie do naszych sąsiadów. Na początku pokochałam bajki i filmy produkcji czeskiej i słowackiej, którymi raczyła nas TV w czasie ferii zimowych i wakacji. Wyobraźcie sobie, że byłam w stanie poświęcić nawet spanie do dziesiątej, żeby tylko nie przegapić kolejnych odcinków. Nie potrafię teraz przytoczyć żadnych konkretnych tytułów, kojarzę tylko serial o małej dziewczynce o imieniu Ramona i chyba właśnie taki był tytuł tego serialu dla dzieci. Potem oczywiście było kilka rodzinnych wycieczek w tamte strony, które jeszcze bardziej pogłębiły moją sympatię do Czechów. Lata licealne i studenckie to częste i jakże przyjemne obcowanie z czeską książką i filmem. Potem jakoś sprawa ucichła, chociaż kiedy w TV od wielkiego święta puszczano jakiś czeski film, zasiadaliśmy z mężem wygodnie na kanapie kompletnie w ciemno, wiedząc jednak, że wieczór będzie bardzo udanyJ .

Dzięki lekturze książek Pana Szczygła zapałałam znów wielkim entuzjazmem i mam ochotę przeczytać całą dostępną literaturę czeską i wszystko co się tego kraju tyczy.

Láska nebeská, to niewielkich rozmiarów książeczka, która dała mi wiele radości i śmiechu, wybałuszone z ciekawości i zdziwienia oczy oraz niepohamowaną chęć przeczytania wszystkiego, co dotąd napisał Mariusz Szczygieł.

Do każdego z siedemnastu tomów, autor miał napisać tekst o danej książce, autorze, adaptacji filmowej (do każdego tytułu dołączona była płyta z filmem). Bardzo podobał mi się fakt, że Pan Szczygieł nie trzymał się ściśle tych reguł. Owszem, jego felietony zawsze w jakiś  sposób nawiązywały do danej książki, ale często stawała się ona tylko pretekstem do snucia nieco innych, jakże ciekawych wątków.

Sam autor powiedział: Z książek – przyznaje – zapamiętuję tylko pojedyncze zdania i potem zaczynają one żyć w mojej głowie własnym życiem”. Fakt ten doskonale rzuca się w oczy i powoduje, że lektura felietonów staje się niezwykle fascynującą zagadką. No bo któż by przypuszczał, że taka książka J. Papouska Czarny Piotruś, posłuży Szczygłowi za doskonały wstęp snucia rozważań na temat literatury klozetowej, gatunku niezwykle popularnego w Czechach. Wiecie dlaczego? Nie jest tajemnicą, że Czesi lubią napić się piwka. Lecz tego piwka lubią się napić nie w domowych pieleszach przed TV, ale w knajpie.  Oczywiste zaś jest to, że piwko działa moczopędnie. No i tu chyba już się domyślacie rozwiązania tej zagadki. Otóż kto przesiaduje często w barowym wc lub w szaletach miejskich, często gęsto lubi pochwalić się swoją radosną twórczością na ścianach tych przybytków.  Mariusz Szczygieł ma swoją złotą siódemkę literatury wychodkowej. Pozwólcie, że przytoczę wam napis numer siedem, który autor przypomina sobie za każdym razem, kiedy potrzebuje mocnej dawki śmiechu:

Z toalety w restauracji nad stawem rybnym w Czeskich Budziejowicach - Borszowie: „Szanowne panie, nie wyrzucajcie tamponów przez okna, nasze kaczki się nimi dławią”.

Po lekturze tego felietonu dostałam niekontrolowanego ataku śmiechu, mąż patrzył na mnie z lekkim zdziwieniem, a może jeszcze z czymś innymJJ No śmiałam się, chichotałam przez całą prawie lekturę, a co? Wolno mi. Zresztą takie było założenie Pan Szczygła. Na wstępie pisze bowiem, że ma nadzieję, iż felietonami okraszonymi przecudnymi zdjęciami swojego ulubionego fotografa Františka Dostala, wprowadzi czytelników w dobry nastrój. Często zdarza mu się też myśleć, że po to właśnie zostali wymyśleni Czesi. Żeby wprowadzać Polaków w dobry nastrój.

Oczywiście nie brak w książce tematów poważnych, choćby próba odgadnięcia przyczyn dziwnych powiedziałabym relacji Polaków z Czechami. Jeśli jest tak jak autor pisze, to mamy w sobie zakorzeniony (albo mieliśmy do niedawna) stereotyp, jakoby to nasi sąsiedzi mieli być tchórzami, kiedy my Polacy dzielnie walczyliśmy o wolności. Do dziś mamy wśród nich opinię wyniosłych, stawiających siebie ponad. Czy jest tak rzeczywiście? Zbyt małą mam wiedzę, żeby to oceniać, choć znając nasze mniemanie o sobie, jestem skłonna się zgodzić. Nie muszę jednak czytać felietonów Pana Szczygła, żeby nie zauważyć, że Czesi są bardzo przyjaznym i wesołym narodem. Odkąd mieszkam w Kuźni Raciborskiej, często spotykam w pobliskim markecie Czechów przyjeżdżających do nas na zakupy. Wiecie po czym ich rozpoznaję?  No oczywiście po językuJJ. Tak poważnie jednak, pierwszy rzuca się w oczy szeroki uśmiech słany na prawo i lewo, który jest prostym i szczerym gestem, skierowanym do wszystkich bez wyjątku. Kiedy tak sobie obserwuję i porównuję nasze dwa narody na tle zakupowego szału… no cóż nie wypadamy zbyt korzystnie. Wiecie, że różnicę widać nawet wśród dzieci? Na terenie marketu jest plac zabaw, na którym często lądujemy z Tymkiem. Czeskie dzieciaczki są zawsze bardzo przyjazne i wesołe. Mój Tymek wyczuwa to na odległość i szybko nawiązuje kontakt, mimo bariery językowej. Natomiast nasze polskie dzieci często, gęsto bywają wręcz wrogie i odpychające… Resztę dopowiedzcie sobie sami, bo ja już i tak zanadto odbiegłam od tematu.

Oprócz felietonów w Lásce… znalazły się też szkice o ciekawych osobowościach kultury czeskiej: Martin Jirous, historyk sztuki, eseista, literat, opozycjonista. Powszechnie zwany Magorem, czyli Świrusem lub Szajbusem. Niezwykle barwna postać, której kawałek twórczości więziennej mamy okazję poznać w Lasce…, niestety ze względów cenzuralnych nie mogę go zacytować. Kierował się w swoim życiu bardzo dobrym hasłem: Ważne, aby nie znikła radość.

Wreszcie także Jara Cimrman, fikcyjny geniusz, prawdopodobnie, jak pisze autor, geniusz z czołówki tego świata. Cimrman nie istniał, był tylko pomysłem pewnych oszustów, którzy nie spodziewali się, że pomysł wytrzyma ponad czterdzieści lat… Wybitny architekt, muzyk i wynalazca. Do teraz jest wielką, jeśli nie największą osobowością, a Czesi zdają się jakby nie zauważać faktu, iż wielbią postać genialną, jednak… wymyśloną.

Na koniec szybciutko napiszę jeszcze tylko, że jeśli jesteście ciekawi, co oznaczają słowa Láska nebeská czy termin szwejkowanie, co zrobić, żeby przeżyć i nie zwymiotować i kogo tak naprawdę nie obsługiwał mąż Pani Heleny Vondráčkovej, koniecznie musicie zajrzeć do tej książki. Genialny humor, świetny felieton i szklanka gorzkiej prawdy. Cudo, cudo, cudeńko!!!!

Autor: Mariusz Szczygieł

Tytuł: Láska nebeská

Wydawnictwo: Agora

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 167

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania czytelniczego "Z literą w tle"