Stulecie Winnych - Ałbena Grabowska

Autor: Ałbena Grabowska

Tytuł: Stulecie Winnych. Ci, którzy przeżyli, tom I sagi

Wydawnictwo: Zwierciadło

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 356

Pióro Ałbeny Grabowskiej jest mi znane od jakiegoś czasu i powiem szczerze, że nie muszę czytać opinii, recenzji, zastanawiać się czy sięgnąć po kolejną jej książkę. Po prostu, biorę w ciemno, bo wiem, że będzie dobrze…

Z zaciekawieniem śledziłam zatem zapowiedzi sagi rodzinnej, której I tom ukazał się jakiś czas temu nakładem wydawnictwa Zwierciadło. I tym razem miałam się przekonać o nieprzeciętnym talencie autorki do prowadzenia niezwykle wciągającej fabuły, tworzenia niebanalnych postaci, których zarys psychologiczny jest tak głęboki, że niejednokrotnie miałam wrażenie, że siedzę gdzieś wewnątrz i rejestruję wszystkimi zmysłami. 

W dwóch poprzednich powieściach Ałbeny Grabowskiej, które miałam przyjemność czytać akcja rozgrywała się współcześnie. Bohaterów Stulecia Winnych poznajemy na kilka chwil przed wybuchem I wojny światowej. Jesteśmy w domu w podwarszawskim Brwinowie, gdzie właśnie na świat przychodzą bliźniaczki Mania i Anna. Niestety podczas porodu umiera ich matka Katarzyna Winna. Stanisław – mąż zostaje wdowcem z czwórką dzieci. Załamany, w samotności próbuje sobie poradzić ze śmiercią żony. Na szczęście ma wielkie wsparcie wśród rodziców - Bronisławy i Antoniego, braci oraz dalekiej krewniaczki Andzi. Nikt by się nie spodziewał, że to nie koniec kłopotów, gdy tymczasem pewnego lipcowego dnia wybucha wojna. Dla wszystkich mieszkańców Brwinowa nadchodzą ciężkie czasy naznaczone trupami, głodem, pogromem choroby hiszpanki i kolejnej wojny, na której kończy się pierwszy tom sagi. 

Powiecie, cóż w tym nadzwyczajnego, przecież nie jedna już taka powieść powstała. Owszem, temat nie jest nowy, ale nowe jest spojrzenie pisarki, która właściwie nie pominęła żadnego aspektu. Włożyła ogrom pracy, aby realistycznie odmalować wojenne tło powieści, które jednak w żaden sposób nie przyćmiewa losów rodziny Winnych. Czytając książki Ałbeny Grabowskiej zawsze odnoszę wrażenie, że najważniejszy jest człowiek i to, co dzieje się w jego wnętrzu, choć cała reszta nigdy nie jest potraktowana po macoszemu. Nie wiem, czy jest to zasługa neurologicznego wykształcenia, czy ma na to wpływ niewątpliwy talent pisarki. Pewnie zresztą jedno i drugie. 

Powieść fikcyjna, a jednak można przypuszczać, że gdzieś tam, w dawnej Polsce żyło wiele takich zwykłych rodzin, które losowe przypadki i wojenna zawierucha naznaczyły w szczególny sposób, kazały się wykazać nieprzeciętną odwagą, poświęceniem czy wstydliwym tchórzostwem. Ludzkie namiętności nie ustają nawet w tak trudnych czasach. Przekonała się o tym cała rodzina Winnych, wśród której nie brakuje nieszczęśliwych historii miłosnych, ukrytych zbrodni, czy wzruszającego poświęcenia dla bliskich. 

Bohaterowie tej sagi, to ludzie różnego pokroju i różnych charakterów. Są nieprzeciętni w swoich czynach i jednocześnie zadziwiająco zwyczajni, kiedy podporządkowując się rytmowi polskiej wsi starają się przeżywać z godnością każdy kolejny dzień.  Ciekawym zabiegiem autorki było umieszczenie w powieści bohaterów autentycznych, którzy faktycznie niegdyś zamieszkiwali tereny Brwinowa czy Podkowy Leśnej. Anna Winna uczy dzieci Jarosława Iwaszkiewicza, swoje wykształcenie i oczytanie zawdzięcza zaś Stanisławowi Wilhelmowi Lilpopowi, który był jednym z założycieli miasta Podkowa Leśna.  Nie ważne jednak, czy mowa o postaciach autentycznych czy fikcyjnych.  Niemal każdego bohatera autorka obdarzyła niezwykle ciekawą osobowością, niezależnie od tego czy mowa o postaciach głównych, czy tych z dalszego planu. Wszyscy są fascynujący sami w sobie, a w połączeniu z trudnymi pod każdym względem czasami, w których przyszło im żyć, tworzą sagę, od której trudno się oderwać. Przy lekturze trzeciej już książki Ałbeny Grabowskiej jestem pełna podziwu dla sposobu, w jaki ukazuje zawirowane, ludzkie losy. Niecodzienne w jej prozie jest to, że nie narzuca się czytelnikowi niewiarygodnie szybką akcją, wydumanymi wątkami, czy przerysowanymi postaciami, a jednak przykuwa uwagę od początku do końca i nie pozwala przestać myśleć o świecie, w który zabiera swojego czytelnika. Polecam najmocniej!

 Na koniec mogę tylko nieskromnie życzyć sobie samych takich lektur w 2015 roku. 

Jeśli ktoś z was jeszcze nie sięgnął po Stulecie Winnych to zapraszam na stronę miesięcznika Zwierciadło, gdzie możecie przeczytać fragmenty I tomu [klik]. A tym, którzy tak jak ja z niecierpliwością czekają na kolejny tom sagi, przypominam, że już 28 stycznia premiera.

Za książkę serdecznie dziękuję autorce i Wydawnictwu Zwierciadło