Archive for kwietnia 2012

Home Archive for kwietnia 2012

Ela-Sanela, to debiut literacki Katarzyny Pranić, za którą to otrzymała drugą nagrodę w II Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren. Autorka ukończyła filologię polską na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Od wielu lat związana jest z Sarajewem, gdzie mieszkała do 1992 roku.

Bohaterka powieści Ela to nieśmiała dwunastolatka mieszkająca w wielkim domu z babcią, która niezupełnie tą babcią jest. Dziewczynka bowiem przeżyła wojnę w Sarajewie i po przybyciu do Polski wraz z innymi uchodźcami została jako niemowlę adoptowana właśnie przez panią Helenę-babcię. Ela nigdy jednak specjalnie nie interesowała się tym, skąd pochodzi, kim byli jej rodzice, dlaczego dotarła do Polski bez nich. Działo się tak pewnie dlatego, że przybrana babcia stworzyła jej bardzo ciepły i rodzinny dom, w którym dziewczynce niczego nie brakowało. Pewnego dnia jednak babcia mąci jej spokój informując, że do Eli przyszedł list od… siostry. Okazało się bowiem, że babcia od wielu lat próbowała poprzez różne organizacje dotrzeć do rodziny Eli, która tak naprawdę ma na imię Sanela, Sanela Hasani. Dziewczynka początkowo się buntuje i nie chce otworzyć listu. Boi się, że będzie musiała gdzieś wyjechać i zostawić babcię. Mimo, że zaczyna się interesować swoim pochodzeniem, boi się zmian. Tutaj ma piękny, stary dom, babcię, przyjaciółki: Agatę i Martę, Panią Magdę, która w miejskim teatrze przygotowuje przedstawienie teatralne na podstawie Małego Księcia. Właściwie od Małego Księcia rozpoczyna się ta powieść. Ela stoi pod drzwiami teatru i zastanawia się czy wejść na próbę do tego właśnie przedstawienia. Od lat jest zafascynowana książką i bardzo chce zagrać jakąś rolę, ale brak jej odwagi. W zwalczeniu tego uczucia pomaga jej Marta, początkowo nielubiana dziewczynka, która w końcu staje się bliską przyjaciółką.

Nie chcę zdradzać całej treści, napiszę jeszcze tylko tyle, że Sanela decyduje się otworzyć list od siostry, dzięki któremu poznaje swoją przeszłość. Pewnego dnia zaczyna powoli odkrywać swoje korzenie, a w sobie samej - Sanelę, której niewyraźny obraz przez cały dzieciństwo tak bardzo starała się wymazać ze świadomości

Ważną rolę w tej książce odgrywa również postać kota, którego Ela po raz pierwszy spotyka w teatrze, a który w tajemniczy sposób tej samej nocy znajduje się w jej domu. Dziewczynka postanawia go oswoić:

Ela podeszła i delikatnie pogłaskała go po kędzierzawym futerku. Chyba było mu dobrze, bo wyciągnął się jak długi i głośno zamruczał. „Jednak mnie wybrał” – pomyślała Ela. „A ja go oswoiłam”*

Jak przystało na książkę dla młodego czytelnika, powieść nie wprowadza drastycznych opisów wojny na Bałkanach, nie męczy także szczegółami polityczno-etnicznymi.

Ela nie przeżywa wydarzeń z czasów niemowlęcych, bo ich po prostu nie pamięta. Wierzy, że tak jak siostrę Maidę, kiedyś uda jej się odnaleźć także rodziców i brata.

Akcja książki początkowo toczy się bardzo wolno, aby pod koniec przyspieszyć jak rakieta i nie pozwolić już przerwać czytania aż do ostatniej strony. Bardzo podobały mi się rozmowy Eli-Saneli z babcią, która jako niezwykle mądra kobieta w żaden sposób nie próbowała ingerować w kontakty wnuczki z Maidą i pozostałą rodziną. To niezwykle ciepła i wzbudzająca pozytywne uczucia postać. Tak właśnie wyobrażam sobie idealną babcię: kochającą, wyrozumiałą, która potrafi doradzić, przytulić, ale kiedy trzeba także skarcić.

Ela-Sanela to bardzo wzruszająca opowieść, która dzięki historii głównej bohaterki, uświadamia młodego czytelnika, czym jest wojna (szczególnie wojna Bałkańska, która jest raczej słabo znana w kręgach dzisiejszej młodzieży. Dlatego tym bardziej autorce należą się ukłony za odpowiednie dla wieku wprowadzenie do tematu) i jak poprzez bezsensowne kłótnie polityczne można poplątać ludzkie losy.

Książkę oceniam bardzo wysoko, gorąco polecam nastolatkom i nie tylko. Wcale nie dziwi mnie fakt, że autorka otrzymała za nią nagrodę w konkursie literackim, bo to naprawdę dobra książka. Chętnie zagłosowałabym za wpisaniem jej na listę lektur szkolnych.

*K. Pranić, Ela-Sanela, Warszawa 2011, s. 209.

Tytuł: ELA-SANELA

Autor: KATARZYNA PRANIĆ

Wydawnictwo: STENTOR KORA

Rok wydania: 2011

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję wydawnictwu Stentor, które od 2007 roku pod znakiem KORA publikuje również literaturę dla dzieci i młodzieży.

A oto link do III edycji Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren http://cpcd.pl/lll-edycja

Recenzję zamieściłam również na portalu www.lubimyczytac.pl:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/90861/ela-sanela/opinia/5897671#opinia5897671

oraz na portalu: www.nakanapie.pl:

http://nakanapie.pl/book/590171/review/12941/ela-sanela.htm

Strasznie długo zwlekałam z recenzją tej książki. Jaki powód? Po prostu mnie wcięło. Zaniemówiłam po jej przeczytaniu i do dziś ciągle o niej myślę, analizuję, dociekam. Po raz pierwszy w życiu mam do czynienia z autorką, która w każdej książce jest inna. Zazwyczaj jest tak, że możemy rozpoznawać styl pisania, pewne przyzwyczajenia pisarza, w jego kolejnych wytworach. Z K. Enerlich jest inaczej. Nie uważam oczywiście, że bycie rozpoznawalnym w swoich dziełach jest czymś złym. Po prostu takie mam odczucia przy czytaniu powieści tej autorki i już.

Nie będę opisywać tutaj całej fabuły, zwłaszcza, że książka nie jest żadną nowością i wiele osób ją czytało. Po za tym nie wiedziałabym co mam napisać:) Jest to opowieść o czterdziestotrzyletniej córce alkoholika, która próbuje wyrosnąć ze skazy bycia DDA (dorosłe dziecko alkoholika). Na zasadzie retrospekcji poznajemy dorastanie tej dziewczynki, a potem kobiety przez pryzmat ciągle towarzyszącego jej w domu alkoholu. Przez całe życie próbuje znaleźć choć odrobinę miłości, często się jednak zdarza, że dostaje tylko jej namiastkę. Ciągle szuka w mężczyznach swojego ojca. Ciągle jest blisko niego, choć jednocześnie go nienawidzi. Mimo przeszkód, wciąż podąża ku szczęściu, które tak bardzo jej się należy, bo: Trudne dzieciństwo nie usprawiedliwia. Ono zobowiązuje. To tyle na temat treści.

Książka powala na kolana językiem, miejscami powiedziałabym nawet lekko wulgarnym, ale przy tym tak prawdziwym, że każdy inny sposób przedstawienia tej historii byłby śmieszny i sztuczny. Nie wiem czy autorka wplotła tutaj wątek autobiograficzny. Mniemam, że w jakimś stopniu pewnie tak, gdyż jak sama pisze: Dla mnie samej pisanie tej książki było swoistą autoterapią. Nie wnikam w to, nie jest moim celem dociekanie o tym ile siebie samego zostawia w książce autor. Jedno wiem. Człowiek, który nie zna problemu, nie jest w stanie opisać go w sposób tak szczery, prosty i piękny…

To niezwykle mocna, wzruszająca opowieść o drodze, którą musi przejść zaskakująco wiele osób na naszej planecie. Ich dramat nie kończy się w momencie odcięcia się od osoby dotkniętej chorobą alkoholową. Tacy ludzie przez całe swoje życie ciągną za sobą piętno, które nie pozwala im zaufać, całkowicie pokochać…

Dorosłe dzieci alkoholików mówią często o tym, jak ich życie jest popaprane i pozbawione wartości. Tragedią ich życia jest bowiem to, że muszą głęboko cierpieć, zanim nauczą się prostych prawd, według których trzeba żyć…”*

Nie będę pisać nic więcej. Jestem wstrząśnięta i zachwycona. Nie wiem czego spodziewać się po kolejnej powieści K. Enerlich. Każda tak zaskakuje. Mam nadzieję, że pomysły autorki nigdy się nie wyczerpią:)

*K. Enerlich, Kiedyś przy Błękitnym Księżycu, Warszawa 2011, s. 282.

Tytuł: Kiedyś przy Błękitnym Księżycu

Autor: Katarzyna Enerlich

Wydawnictwo: MG

Rok wydania: 2011

Recenzję zamieściłam również na stronie lubimyczytac.pl:
http://lubimyczytac.pl/ksiazka/103893/kiedys-przy-blekitnym-ksiezycu/opinia/5897273#opinia5897273

Pewien chłopiec miał łódeczkę. Zrobił ją z puszki, korka, żółtego ołówka i kawałka białej szmatki. Tak zaczyna się historia opisana przez Randall de Sѐve. Historia prosta lecz opowiedziana i zilustrowana tak pięknie, że mnie i mojemu synowi dech zaparło i razem, po rozpakowaniu paczki z wydawnictwa, siedzieliśmy na podłodze i wpatrywaliśmy się w książeczkę jak w obrazek.

Był sobie chłopiec, który bardzo lubił swoją łódeczkę. Bawił się nią, spał z nią i oczywiście towarzyszyła mu podczas codziennych kąpieli. W dzień często zabierał ją nad jezioro, przywiązywał sznureczkiem i pozwalał odpływać na pewną odległość. Pewnego dnia łódeczka zobaczyła w oddali duże łodzie żeglujące po jeziorze i zapragnęła tak jak one popływać samej po wodnych przestworzach. I tak też się stało. Przez nieuwagę chłopiec wypuścił sznureczek, a łódeczka szybko odpłynęła. Jednak przygoda na wolności wcale nie była taka piękna. Spienione fale zepchnęły łódeczkę na głębiny. Wiał wiatr i padał deszcz. Malutki stateczek spotkał na swojej drodze ogromny holownik, który sapnął: Z drogi! i zepchnął łódeczkę na bok. Podobne było podczas spotkania z wielkim promem. W ostatniej chwili wiatr zepchnął ją na bok. Nie pomogła jej także pędząca jak rakieta motorówka, ani inne łodzie żaglowe wracające do domu. Po takich przygodach kadłub łódeczki szybko napełnił się wodą, a żagiel przemókł do suchej nitki. Łódeczka była w opłakanym stanie i bardzo tęskniła za chłopcem. Następnego dnia przepływał obok skromny rybacki kuter. Podpłynął do łódeczki i zaczął ją okrążać. Stała się rzecz niewiarygodna. Nasza mała bohaterka zaczęła skręcać, jej żagiel nabrał wiatru i po chwili płynęła już sama obok kutra. Była tak zafascynowana, że nie zauważyła nawet, kiedy kuter odpłynął a z daleka machał do niej chłopczyk. Dopiero kiedy zawołał: Łódeczko!, ta zobaczyła go i pomachała radośnie. Od tej chwili chłopczyk i jego łódeczka byli już nierozłączni. Chłopiec pozwalał łódeczce czasem popływać samej, jednak ta zawsze do niego wracała. Dobrze wiedziała, gdzie chce być.

Prawda, że piękna historia? To pierwsza książka Randall de Sѐve, która jest z zawodu nauczycielką, a z zamiłowania pisze opowiadania i bajki dla dzieci. Inspiracją do napisania tej książeczki stała się łódeczka, którą autorka zrobiła kiedyś z córką Pauliną. Pewnego dnia R. de Sѐve miała sen, w którym łódeczka opowiedziała jej swoją historię… I tak właśnie powstała ta niezwykle prosta, ale jakże piękna książeczka. Napisana została językiem bardzo oszczędnym, bez zbędnych dopowiedzeń, co pozwala dziecku wędrować po przestworzach wyobraźni. Ilustracje zaś, których autorem jest Loren Long… to największy atut tej historii. Ja osobiście jeszcze nigdy nie widziałam tak pięknie zilustrowanej książeczki dla dzieci. Każda kolejna strona to jak obraz malowany na płótnie. Szczerze przyznaję, że sięgam po tę pozycję chyba częściej niż moje dziecko, żeby nasycić wzrok. Zresztą sami zobaczcie:

Połączenie pięknych obrazów i prostego i ciepłego języka tworzy z „Łódeczki” niezwykle prostą i wzruszającą opowieść o przywiązaniu. Książeczka przeznaczona jest dla dzieci już od drugiego roku życia, co sama sprawdziłam na moim synu. Tymek z zapartym tchem i w pełnym skupieniu, co uwierzcie mi u takiego dziecka jest rzadkością, słuchał tej historii, a jego wielkie, szeroko otwarte oczy błądziły po pięknych ilustracjach. Wiem, że zrozumiał wszystko, bo wieczorem podczas kąpieli w wannie odgrywał dokładne scenki z „Łódeczki”.

Za książkę serdecznie dziękuję wydawnictwu STENTOR

Recenzję zamieściłam również na portalu www.lubimyczytac.pl:

http://lubimyczytac.pl/ksiazka/98437/lodeczka/opinia/5897702#opinia5897702

Rozpoczynam dziś nowy cykl recenzji pod hasłem „POMOCNIKI”. Chciałabym przybliżyć tutaj kilka książek, słowników, niezwykle potrzebnych i przydatnych ludziom, którzy uwielbiają czytać, pisać, ale niekoniecznie znają świetnie wszystkie zasady ortografii, interpunkcji, stylu itd. Z racji swoich studiów nazbierało mi się w domu kilka takich pozycji. Niektóre są do niczego i przed tymi także chciałabym ostrzec osoby zainteresowane. Nie będę się tutaj wymądrzać, bo wcale nie uważam się za eksperta w tej dziedzinie. Zdarza mi się, oj zdarza popełniać gafy ortograficzne (nie wiem dlaczego, ale są takie wyrazy, na które nie ma u mnie siły i żadne słowniki nie są mi w stanie wbić do głowy poprawnej pisowni). Ale właśnie od tego są moje „pomocniki”. Większość pozycji o których tutaj napiszę okazała się bardzo pomocna w trakcie pisania wszelkiego rodzaju prac, czy pism urzędowych, ale i teraz pisząc bloga często i chętnie do nich zaglądam. Szczególnie do jednej, o której właśnie dziś napiszę w odcinku 1.

Przeciętny polak ma do znaków przestankowych stosunek dość niefrasobliwy. Przecinki stawia się na wyczucie, mniej dbając o interpunkcję niż o ortografię. Napisać słowo z błędem ortograficznym – to wstyd; napisać zdanie z błędem interpunkcyjnym – to, wydawałoby się, rzecz nieważna i nieszkodliwa. Ile wart jest przecinek w tekście? Według anegdoty tyle, ile ludzkie życie. W anegdocie na moment przed egzekucją wpada posłaniec z wiadomością: „Ułaskawić, nie można powiesić”. Gdyby przecinek postawiono dwa słowa dalej, historia nie zakończyłaby się szczęśliwie.*

To fragment listu od redakcji, trochę przydługi wiem, ale specjalnie skopiowałam, żebyście mogli poznać tę anegdotę. Prawda jest taka, że rzeczywiście interpunkcja jakoś zawsze stała z tyłu, za ortografią i nawet w szkole (przynajmniej w mojej) nie zwracano na nią większej uwagi. Teraz wychodzą tego skutki. Gdyby było inaczej, mój egzemplarz tego poradnika nie byłby oblepiony żółtymi karteczkami i nie leżałby ciągle w zasięgu mojej ręki:)

Poradnik jest zaprojektowany w taki sposób, że bardzo łatwo znaleźć w nim potrzebne informacje.

Składa się z trzech części:

· Zasad przestankowania
· Słowniczka
· Porad językowych

W pierwszej części opisowej, autorzy wyjaśnili w bardzo przystępny sposób zasady użycia znaków przestankowych – od kropki po cudzysłów. Znalazło się tutaj też miejsce na wyjaśnienie tak trudnych, ale jakże często nas frapujących kwestii jak zbiegi znaków interpunkcyjnych (czy po znaku zapytania można jeszcze dodać wykrzyknik?), interpunkcja różnych elementów tekstu (np. interpunkcja w cytowaniu, dialogi w tekście), Interpunkcja w wyliczeniach i wtrąceniach, skrótach i skrótowcach, powitaniach, pożegnaniach, porównaniach, tytułach, nagłówkach, wywieszkach. Ba! Dowiecie się nawet, co to takiego „żywa pagina”. Ja przyznaję bez bicia, że nie wiedziałam:) Bardzo przydatne są też informacje i interpunkcji w przypisach i bibliografii.

Druga część to słownik interpunkcyjny, w którym hasła ułożone są alfabetycznie, co pozwala na szybkie znalezienie kwestii problemowej. (Dla mnie rewelacja, bo nie muszę szukać czegoś w ogólnych zasadach metodą prób i błędów, tylko alfabetycznie wyszukuję wyraz, który sprawia mi trudność i już!)

W trzeciej części zebrano porady z Poradni Językowej PWN dotyczące przestankowania. Muszę przyznać, że zostały wybrane bardzo ciekawe przypadki, o których warto było przeczytać tak po prostu z czystej ciekawości. Bo czy wiecie dlaczego piszemy „Zdrowaś, Maryjo” z przecinkiem, zaś „Szczęść Boże” bez przecinka? A jak jest z przecinkiem w reklamie? Może zaś interesuje kogoś co z interpunkcją w podpisach pod ilustracjami? Mnie interesuje i to bardzo, dlatego traktują tę książkę jak swoją biblię i mam nadzieję, że dzięki niej na moim blogu błędy będą zdarzały się coraz rzadziej.

Chciałam jeszcze dodać, że jeśli szukacie szybko jakiejś porady językowej, są w Internecie dwie poradnie które wydają mi się godne polecenia :

· poradnia językowa PWN http://poradnia.pwn.pl/

· poradnia Uś http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl/

Linki znajdują się także u mnie na blogu w pasku bocznym po lewej stronie.

*J. Podracki, A. Gałązka, Gdzie postawić przecinek?, Warszawa 2010, s. 5.

TYTUŁ: Gdzie postawić przecinek? Poradnik ze słownikiem

AUTOR: Jerzy Podracki, Alina Gałązka

WYDAWNICTWO: PWN

ROK WYDANIA: 2010

Trzecia z kolei powieść K. Enerlich i jak mówi sama autorka, jest to chyba jej najbardziej nostalgiczna książka. Po przeczytaniu stwierdzam, że tak faktycznie jest, szczególnie porównując ją z Prowincją pełną marzeń. Pomysł na napisanie jej przyniosła autorce czytelniczka, która po spotkaniu autorskim opowiedziała historię swojego życia, kiedy to wraz z matką była nękana i szykanowana przez sąsiadkę. Na tej podstawie właśnie K. Enerlich, oczywiście zmieniając pewne zdarzenia i fakty, napisałam tę piękną powieść. Przede wszystkim jest to historia pewnego domu pod lasem, w sennym mazurskim miasteczku, który to matka głównej bohaterki Ruty kupiła, aby odtąd wieść spokojne życie. Jest to dom dwupiętrowy, którego parter zajmuje dosyć dziwaczne małżeństwo. Kobieta o jakże anielsko brzmiącym imieniu Serafina i jej mąż, stłamszony przez żonę urzędnik pocztowy. Podczas kupna domu, były właściciel ostrzegał Krystynę i Rutę przed sąsiadką, niestety te zafascynowane domem zbagatelizowały jego przestrogi. Jednak już niedługo kobiety naocznie przekonały się jaka naprawdę jest „anielska” Serafina. Wszystko zaczęło się od skrzynki na listy zawieszonej na wspólnej bramie domu. Krystyna z Rutą wpadły na taki pomysł, gdyż zorientowały się, że sąsiadka regularnie wykrada ich pocztę, którą potem wyrzuca do śmietnika. Za przeniesienie skrzynki ze wspólnych drzwi, na wspólną bramę kobiety dostają pozew do sądu. Od tej chwili Serafina nie daje im żyć. Wyklina, obraża, smaruje błotem drzwi, posuwa się nawet do pobić. Matka Ruty, kobieta chorująca na serce wreszcie nie wytrzymuje nerwowo i któregoś dnia, po kolejnej awanturze z sąsiadką, umiera samotnie w mieszkaniu. W Rucie zaczyna kiełkować nienawiść, którą stara kobieta codziennie podsyca. W końcu dochodzi do pobicia, w rezultacie którego Ruta traci dziecko, staje się bezpłodna, a po kilku miesiącach od tego wydarzenia, także przez Serafinę traci Marka, mężczyznę swojego życia. Bohaterka jeszcze przez dwa lata żyje pod wspólnym dachem z pełną hipokryzji sąsiadką, która całe życie zajmowała pierwsze miejsce w kościele, natomiast wychodząc z niego miała już w oczach nienawiść. Problem hipokryzji, tak dobrze narysowany przez K. Enerlich to problem nękający ludzkość od zarania dziejów, nad którym czytając tę powieść warto się głębiej zastanowić.

Tragiczną historię tych dwóch kobiet poprzedza wizyta Ruty w domu pomocy, w którym ciężko chora leży samotnie… Serafina. Kobieta leżąc na łożu śmierci pragnie, aby Ruta wybaczyła jej wszystkie winy. Czy to jest możliwe? Dziewczyna początkowo nie widzi takiej szansy. Ma przed oczami całe swoje dotychczasowe życie, które Serafina zamieniła w piekło. Śmierć matki, utrata dziecka, odejście kochanego mężczyzny. O dziwo sąsiadka wydaje się być teraz taka krucha i bezbronna, pokonana przez chorobę umiera tak, jakby słowa Ruty, wypowiedziane na pożegnanie, kiedy w końcu postanawia opuścić przeklęty dom miały być prorocze: Pamiętaj, że wszystko, co złego wyrządziłaś innym ludziom, do ciebie powróci. Będziesz cierpieć i dopiero to cierpienie pokaże ci całą krzywdę, jaką wyrządzałaś innym. Będziesz umierać w samotności. Zobaczysz!* Tak Ruta dzięki pomocy czarownicy, kapłanki Sary znajdzie w swoim sercu dość siły, aby wybaczyć. Natomiast jak na jednym ze spotkań autorskich zdradziła K. Enerlich, prawdziwa bohaterka tej historii nie wybaczyła sąsiadce, po prostu nie znalazła w sobie dość siły.

Ruta oczyszczona z nienawiści, zaczyna nowe życie. Podnosi się z dna, na które spadła i zbiera siły aby spełniać swoje marzenia, żyć w końcu prawdziwie, spełniać się.

Książka niezwykle piękna, opowiadająca o trudnej miłości, o wszechogarniającym i niszczącym uczuciu jakim jest nienawiść, o panującej w naszym życiu hipokryzji. Rzeczywiście niezwykle nostalgiczna, zachęcająca do tego, żeby zwolnić, usiąść i zastanowić się nad tym, co jest naprawdę ważne. Może wybaczyć komuś stare winy?

Bóg, stwarzając nasz świat, wyzwolił potężne światło, które miało wypełnić przygotowane wcześniej sefiry, służące Mu za naczynia. Trzy pierwsze wytrzymały moc tego światła i tak powstało dobro, jednak następne pękły. Jest to kosmiczny dramat „zniszczenia naczyń”, Żydzi mówią na to „szewirat ha kelim”. Popękane naczynia, a raczej ich skorupy, opadają na dno wszechświata i stają się złem. Nie dopuść, by to zło opadło na dno twego serca. W życiu trzeba umieć wybaczać…**.

Dodatkowym atutem są wkładki z obrazami artystki z Reszla, niezwykle zresztą pasujące do powieść, gdyż nie wspominałam o tym wcześniej, ale Ruta była utalentowaną malarką, któremu to zajęciu poświęciła się w końcu bez reszty.

Czy warto przeczytać? WARTO PRZECZYTAĆ, WARTO TEŻ MIEĆ TĘ POWIEŚĆ W SWOJEJ BIBLIOTECE, ŻEBY CZASEM DO NIEJ WRÓCIĆ.

*K. Enerlich, Czas w dom zaklęty, s. 142

** Ibidem, s. 9

Tytuł: CZAS W DOM ZAKLĘTY

Autor: KATARZYNA ENERLICH

Wydawnictwa: MG

Rok wydania: 2010

Subskrybuj: Posty ( Atom )

podczytuję

Blogi rodziców, które uwielbiam czytać

Blogi ludzi z pasją:

Przydatne strony